Việc bảo quản những bức tranh sơn dầu là một việc không hề dễ dàng với bất cứ ai. Chuyện bức La Joconde được bảo quản trong một căn phòng riêng biệt, có sự hỗ trợ của các thiết bị kỹ thuật tại bảo tàng Louvre là chuyện cao xa, khó áp dụng vào thực tế chung. Với người chơi tranh hoặc dùng tranh trong trang trí nội thất, những hiểu biết cơ bản về loại tranh, về các tác động của điều kiện khách quan sẽ phần nào giúp cho việc kéo dài tuổi thọ của tranh.
Những điều kiện nào tốt cho tranh
– Nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, tường ẩm, ánh nắng trực tiếp chiếu vào… đều gây tổn hại như tranh phòng khách bị ẩm mốc, bay màu đối với tranh bột màu, thuốc nước, gây mốc, rạn nứt đối với tranh sơn dầu, làm cong vênh tranh sơn mài…
– Với các loại tranh bột màu, phấn màu, thuốc nước, bút chì… nên có lớp kính bảo vệ để tránh bị trực tiếp sờ vào làm hư màu, mất màu và giúp tranh nhìn trong hơn.
Ngược lại, kính sẽ làm tranh sơn dầu không thở được, thiếu dầu, gây rạn nứt. Kính cũng hạn chế tầm nhìn, mắt sẽ không nhìn thấy các góc nghiêng của tranh sơn dầu.
– Nếu có nhiều tranh, nên đặt vào từng giá riêng biệt, tạo độ thông thoáng, xa khỏi tầm tay trẻ con.
Có 3 loại tranh phổ biến hiện nay: bột màu, sơn dầu, sơn mài. Nhiều nhất là tranh sơn dầu. Mỗi bức tranh có đời sống riêng, có hơi thở, độ nóng lạnh khác nhau. Tranh được làm từ những hoạ phẩm tốt tự thân nó đã có giá trị bảo vệ. Như sơn mài được làm trên tấm vóc (vải + sơn sống được bôi dày tối thiểu 1cm) sẽ khác với loại sơn mài làm từ tấm ván ép quét một lớp sơn đen. Loại sơn mài – ván ép này dù đặt trong điều kiện bình thường sau một thời gian cũng cong vênh. Hay dùng sơn dầu của các hãng hoạ phẩm nước ngoài chất lượng sẽ hơn hẳn so với loại sơn dầu được sản xuất trong nước trước đây… Người mua tranh phải học cách đánh giá chất lượng tranh.
Cách khắc phục tranh bị ẩm mốc hay bị hỏng
Với tranh sơn dầu, khi lớp vải toan bị ẩm mốc có thể thay thế lớp vải khác bằng phương pháp rút từng sợi vải rồi đưa vào máy ép. Nhưng loại công nghệ này ở Việt Nam chưa có, hơn nữa chi phí có thể lên đến cả triệu đôla. Ở mức độ ẩm mốc nhẹ có thể dùng loại nước lau chuyên dụng. Thỉnh thoảng dùng loại vecni chống khô dầu như Lucas của Đức để bảo quản. Một số phương pháp dân gian cũng được dùng đến như dùng chanh hoặc củ hành chà trên bề mặt tranh sơn dầu bị mốc. Với sơn mài, trực tiếp dùng bàn tay chà đi chà lại. Các loại tranh bột màu, thuốc nước là khó bảo quản nhất và nếu đã bị mốc đành chịu. Cách tốt nhất để bảo quản tranh là mỗi ngày nên nhìn ngắm nó, để phát hiện những dấu hiệu bất thường để có cách khắc phục kịp thời.
( Theo : Tranh360 )